Spinal Kord Yaralanmaları

Spinal kord yaralanması (SKY), omuriliğin herhangi bir noktasında meydana gelen travmatik bir hasardır. SKY, omuriliği çevreleyen kemik ve yumuşak dokulara zarar veren bir kaza, düşme, araç kazası, spor yaralanması veya diğer travmatik etkenler sonucu oluşabilir. SKY, omuriliğin etkilendiği yer ve ciddiyeti açısından değişiklik gösterebilir ve hayat boyu devam eden bir etkisi olabilir.

Sınıflandırma

* Tam ve Kısmi Felç: SKY sonucunda oluşan felç, genellikle travmanın etkilediği omuriliğin seviyesine ve ciddiyetine bağlıdır. Tam felç, vücudun alt kısmının (belden aşağı) ve/veya üst kısmının (boyundan aşağı) etkilenmesine neden olabilir. Kısmi felçte ise, omuriliğin sadece bir tarafı etkilenir ve felç belirli bir bölgede sınırlıdır.

* İnkomplet ve Komplet Yaralanma: Omuriliğin hasar derecesine bağlı olarak SKY, inkomplet veya komplet olarak sınıflandırılabilir. İnkomplet yaralanmalarda, omuriliğin kısmi bir fonksiyonu korunabilirken, komplet yaralanmalarda omuriliğin tüm fonksiyonları kaybedilir.

Spinal Kord Yaralanmalarında Görülen Problemler

* Felç: SKY genellikle felce neden olur. Bu, etkilenen bölgeden aşağısındaki kasların ve fonksiyonların kaybını içerebilir. Tam felç durumunda, felç edilen bölgeye bağlı olarak vücudun alt veya üst kısmında tam felç olabilir.

* Duyusal Kayıplar: SKY, duyu kayıplarına neden olabilir. Bu, ağrı, sıcaklık, dokunma ve diğer duyusal bilgilerin algılanmasında azalma veya kayıp olabilir.

* Motor Sorunlar: SKY, kas gücü ve koordinasyonunda bozulmalara neden olabilir. Bu, hareket etme yeteneğinin azalması veya kaybı, kas spastisitesi (kas sertliği) ve kas atrofisi (kas kaybı) gibi sorunları içerebilir.

* Solunum Problemleri: Yüksek omurilik yaralanmaları, solunum fonksiyonlarını etkileyebilir ve solunum yetmezliği riskini artırabilir.

Spinal Kord Yaralanmalarında Fizyoterapi

SKY'nin tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve hastanın bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak belirlenir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, rehabilitasyon terapileri (fizyoterapi, iş terapisi, konuşma terapisi), ilaç tedavisi, medikal cihazlar ve psikososyal destek yer alabilir.

Spinal kord yaralanmaları (SKY) sonrası fizyoterapi, hastanın fonksiyonel bağımsızlığını artırmak, kas gücünü ve hareket aralığını geliştirmek, günlük yaşam aktivitelerini yeniden öğrenmek ve komplikasyonları önlemek için önemlidir. Fizyoterapi, SKY'nin şiddeti, tipi ve etkilenen bölgeye bağlı olarak bireyselleştirilmiş bir yaklaşımla uygulanır.

Fizyoterapi, SKY sonrası uzun vadeli bir süreç olabilir ve hastanın ilerlemesine ve ihtiyaçlarına göre düzenlenir. Tedavi, SKY'nin etkilerini minimize etmeyi, hastanın bağımsızlığını artırmayı ve yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar. Ayrıca, hastanın ve bakıcının eğitimi, ev egzersiz programları ve günlük yaşam becerilerinin geliştirilmesi gibi konular da fizyoterapinin önemli bileşenleridir.

* Kas Gücünü ve Hareket Yeteneğini Artırma: Fizyoterapistler, SKY sonrası zayıflayan kasları güçlendirmek için özel egzersiz programları geliştirirler. Bu egzersizler, direnç eğitimi, ağırlık kaldırma, dengede durma ve koordinasyon egzersizleri gibi çeşitli teknikleri içerebilir.

* Hareket Aralığını ve Esnekliği Artırma: SKY, hareket aralığını kısıtlayabilir ve kaslarda sertlik veya kontraktürler (sıkışmalar) oluşturabilir. Fizyoterapistler, bu sınırlılıkları gidermek ve esnekliği artırmak için germe egzersizleri ve manuel terapi teknikleri kullanırlar.

* Denge ve Koordinasyonu Geliştirme: SKY sonrası denge ve koordinasyon sorunları sıkça görülür. Fizyoterapistler, bu becerileri geliştirmek için denge egzersizleri, koordinasyon egzersizleri ve denge tahtası gibi özel ekipmanları kullanabilirler.

* Yürüme Eğitimi ve Hareket Teknikleri: Fizyoterapistler, SKY sonrası yürüme ve diğer hareket becerilerini yeniden öğretirler. Bu, paralel çubuklarda yürüme egzersizleri, yürüme cihazları veya protezlerin kullanımı ve merdiven çıkma gibi günlük yaşam aktivitelerini içerebilir.

* Solunum ve Göğüs Fizyoterapisi: Yüksek seviyeli SKY'lerde solunum fonksiyonları etkilenebilir. Fizyoterapistler, solunum egzersizleri ve göğüs açma teknikleri kullanarak solunum kaslarını güçlendirir ve solunum kapasitesini artırır.

* Ağrı Yönetimi: SKY sonrası ortaya çıkabilecek ağrıyı yönetmek için fizyoterapistler, manuel terapi teknikleri, masaj, sıcak/karıştırmalı uygulamalar ve ağrı azaltıcı egzersizler gibi yöntemler kullanabilirler.