Myastenia Gravis
Nörolojik Fizyoterapi / Myastenia Gravis

Myastenia Gravis (MG), genellikle kaslarda güçsüzlük ve yorgunlukla karakterize edilen nöromüsküler bir hastalıktır. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin, sinir ve kas arasındaki iletişimi sağlayan özel proteinlere karşı anormal bir yanıt geliştirmesi sonucu ortaya çıkar. Bu hastalık, halk arasında sıklıkla "kas zayıflığı" olarak bilinse de, aslında kasların sinirlerle olan iletişimini bozan otoimmün bir hastalıktır.

Patofizyoloji

Myastenia Gravis, sinir hücreleri ile kas hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan asetilkolin adlı kimyasalın etkisiz hale gelmesiyle ilişkilidir. Sinir hücresinin ucunda salınan asetilkolin, kas hücrelerindeki asetilkolin reseptörlerine bağlanarak kasın kasılmasını sağlar. MG'de, bağışıklık sistemi yanlışlıkla bu reseptörlere karşı antikor üretir. Bu antikorlar, asetilkolin reseptörlerine bağlanarak onların işlevini engeller veya reseptörleri yok eder. Sonuç olarak, kaslar gereken şekilde uyarı almaz ve kas zayıflığı, genellikle vücudun belirli bölgelerinde ortaya çıkar.

MG'nin başlıca iki türü vardır:

A) Seropozitif MG: Asetilkolin reseptörlerine karşı antikorlar (AChR antikorları) bulunur. Bu en yaygın MG türüdür.

B) Seronegatif MG: Asetilkolin reseptörlerine karşı antikorlar bulunmaz, ancak hastalık yine de klinik olarak aynı belirtileri gösterir. Bu türde, başka otoantikorlar (örneğin, MuSK antikorları) yer alabilir.

Semptomlar

Myastenia Gravis'in en belirgin semptomu kaslarda zayıflık ve yorgunluktur. Bu semptomlar genellikle gün ilerledikçe artar ve dinlenme ile düzelir. MG'nin belirtileri, kasların güçsüzlüğü nedeniyle yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

A) Göz kasları: Göz kaslarında zayıflık, çift görme (diplopi) ve sarkık göz kapakları (ptozis) gibi belirtiler sıklıkla görülür. Bu, MG'nin erken semptomlarıdır.

B) Yüz kasları: Yüzdeki kaslar da etkilenebilir, bu da konuşma, yutma ve yüz ifadeleri ile ilgili zorluklara yol açabilir.

C) Solunum kasları: Nadir ancak ciddi bir komplikasyon olan solunum kaslarının zayıflaması, solunum yetmezliğine yol açabilir ve bu durum, myastenik kriz olarak adlandırılır.

D) Boyun kasları: Boyun kasları da etkilenebilir, bu da başın dik tutulmasında zorluk yaratabilir.

Semptomlar genellikle proksimal kaslarda (bedenin merkezine yakın kaslar, örneğin kollar ve bacaklar) daha belirgin olur. MG'de kas zayıflığı, genellikle egzersiz veya fiziksel aktivite ile artar, ancak dinlenmeyle geçer.

Myastenia Graviste Tanı

MG'nin tanısı, hastanın klinik semptomları ve çeşitli laboratuvar testleri ile konur.

A) Elektromiyografi (EMG) ve rekabetif sinir uyarı testi: Sinirlerin kasları ne kadar uyardığını ölçen testlerdir. Bu testler, sinir iletimindeki bozuklukları tespit edebilir.

B) Asetilkolin reseptör antikor testi: Asetilkolin reseptörlerine karşı antikorların varlığı için kan testi yapılır. Seropozitif MG'de bu antikorlar bulunur.

C) Tuz testleri: Antikorların varlığını test etmek için spesifik bir laboratuvar testi kullanılabilir.

D) Göğüs tomografisi (CT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Bu testler, timus bezindeki (göğüs kafesinin içinde bulunan) anormalliklere bakmak için yapılır. Timus bezi, MG'de rol oynayabilen bir organ olup, bazı hastalarda timoma (timus tümörü) görülebilir.

Myastenia Graviste Prognoz

MG, tedaviye yanıt veren bir hastalık olup, hastalar uygun tedavi ile normal bir yaşam sürdürebilirler. Ancak, hastalığın seyrinde bireysel farklılıklar olabilir. Erken tanı ve uygun tedavi, hastalığın kontrol altına alınmasında büyük rol oynar. Timomaya bağlı MG hastalarında, timektomi sonrasında iyileşme oranları yüksektir. Hastalığın seyri genellikle tedavi ile iyileşebilir, ancak hastalar zaman zaman semptomların yeniden ortaya çıkması riskine sahiptir.

Myastenia Graviste Tedavi

Myastenia Gravis tedavisi, hastalığın şiddetine ve semptomların türüne göre değişir. Tedavi genellikle birden fazla tedavi yönteminin birleşimiyle yapılır.

* Antikolinerjik ilaçlar (pyridostigmine gibi), sinir-kas iletişimini iyileştirerek kas gücünü artırır.

* Kortikosteroidler ve immunosupresanlar (azathioprine, mycophenolate mofetil), bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini baskılar.

* Plazmaferez ve IVIg (intravenöz immünoglobulin) tedavisi: Bu tedavi yöntemleri, vücuttaki zararlı antikorların temizlenmesini sağlar ve hastalığın şiddetli dönemlerinde (özellikle myastenik krizde) kullanılır.

* Timektomi: Timus bezi ile ilgili anormallikler varsa, timus bezinin cerrahi olarak çıkarılması önerilebilir. Bu tedavi, bazı hastalarda uzun dönem iyileşme sağlayabilir.

* Solunum desteği: Myastenik kriz gibi ağır vakalarda, solunum kaslarının zayıflaması nedeniyle ventilasyon desteği gerekebilir.

Myastenia Graviste Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Myastenia Gravis tedavisinde kullanılan fizyoterapi teknikleri genellikle kas gücünü artırmaya ve yorgunluğu en aza indirmeye yöneliktir. Ancak, tedavi protokolünde dikkat edilmesi gereken en önemli şey, aşırı egzersizden kaçınılması ve hastanın yorgunluk seviyesinin sürekli izlenmesidir. Aksi takdirde, kas zayıflığı daha da artabilir.

A) Egzersiz Terapisi

Egzersiz terapisi, MG hastalarının motor fonksiyonlarını geliştirmek için temel bir yaklaşımdır. Ancak, aşırı egzersiz kas yorgunluğuna neden olabilir, bu nedenle egzersizlerin dikkatli bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda:

* Düşük Yoğunluklu Egzersizler: Kasları zorlamadan ve aşırı yorgunluğa yol açmadan yapılan egzersizler tercih edilir. Başlangıçta hafif egzersizler (örneğin, yürüyüş, hafif dirençli egzersizler) önerilir.

* Dinlenme Aralıkları: Egzersizler arasında yeterli dinlenme süreleri verilmelidir. Dinlenme, kasların toparlanmasını sağlar ve yorgunluk seviyesinin yönetilmesine yardımcı olur.

* Isınma ve Soğuma: Kasların zorlanmasını önlemek için egzersiz öncesi ısınma ve egzersiz sonrasında soğuma hareketleri yapılmalıdır.

B) Fizyoterapi Modaliteleri

Bazı fizyoterapi teknikleri, kasların rahatlamasına ve fonksiyonlarının iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

* Elektroterapi: TENS (Transkütanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu) gibi tedavi teknikleri, kasları uyararak kas gücünü artırabilir.

* Ultrason Terapisi: Kasları gevşetmek ve ağrıyı hafifletmek amacıyla kullanılabilir, ancak MG hastalarında dikkatli kullanılması gerekir.

C) Solunum Fizyoterapisi

Myastenia Gravis'in ciddi vakalarında solunum kasları etkilenebilir ve bu, solunum yetmezliğine yol açabilir. Solunum fizyoterapisi, solunum kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilir ve komplikasyonların önlenmesini sağlar.

* Solunum Egzersizleri: Derin nefes alma, göğüs kaslarını güçlendirmeye ve solunum kapasitesini artırmaya yardımcı olabilir.

* Mukus Temizliği: Özellikle solunum kaslarının zayıfladığı durumlarda, mukusun temizlenmesine yardımcı olan teknikler uygulanabilir.

D) Postüral Düzeltme ve Kas Uzatma Teknikleri:

Fizyoterapistler, hastaların doğru postürlerini korumalarına yardımcı olmak için çeşitli teknikler kullanabilir. Postüral bozukluklar, MG hastalarında daha fazla kas zayıflığına yol açabilir, bu nedenle postürün düzeltilmesi önemlidir.

* Mobilite Eğitimi: Kas zayıflığı nedeniyle hareket kısıtlılığı yaşanabilir. Fiziksel terapi, hastaların hareketliliğini artırmayı ve bağımsızlıklarını sağlamayı amaçlar.

* Duruş Düzeltme Egzersizleri: Duruş bozukluklarını düzeltmek için omurga ve eklem hizalamalarını düzeltmeye yönelik egzersizler yapılır.

  • Derleyen: Fzt. Ergin Sağlam