Lumbal Disk Hernisi
Lumbal Disk Hernisi
Lumbal disk hernisi L1-L2 disklerinden başlayıp L5-S1 disklerine uzanan nukleus pulpozusun anulus fibrozis kapsülünü geçmesidir. Bu aşamaya kadar diskte oluşan olaylar sırasıyla şöyledir :
1) Bulging ile başlar. Bulging vertebral disk sınırlarına doğru uzanan küçük bir konveks şeklini almış bir görüntüdür. Sharpey adı verilen liflerde bir anomali gözükmez. (Diskin interior kısmında yaşanan bir olaydır)
2) Prolapse olarak devam eder. Anulus fibrozisteki parsiyel etkilenimden vertebranın posterioruna doğru oluşan konveks görüntüdür. Sadece anulus lifleri sağlamdır. (Diskin interiorunda oluşan bir olaydır)
3) Ekstrüde adını verdiğimiz disk şekline geçer. Anulus fibrozisten artık diskin eksternal kısmına kadar geçen durumudur.
4) Sekestre disk. Anulus fibrozisteki yırtılmış nukleus pulpozusun ekstrüde olmasıdır.
Her seviyenin etkilediği dermatomlardan dolayı etkileri farklı bölgelerde gözükebilir. Lumbal disk hernileri, diğer bölgelerden açısal olarak daha yüksek açılar yapabildiği için görülme oranı daha fazladır.
Lumbal disk hernilerine sebep veren travmalar ve olaylar; ayakta iken dizleri fleksiyona almadan lumbal ekstansör kaslar ile yerde olan bir ağırlık kaldırmak , aşırı kilo,obezite,ani gövde lateral fleksiyonlar, uzun süren yanlış oturma pozisyonları, pantolon arka cebinde cüzdan veya bir cisim ile uzun süre oturmak (aynı zamanda skolyoza da sebep verir), trafik kazaları gibi lumbal bölgede stres yaratabilecek olaylar ve yaşa bağlı olarak da gelişebilir.
Lumbal Disk Hernilerine Bağlı Dermatomlarda Oluşan Anomaliler
* L1-L2 seviyesinde bir herniasyon gelişirse, lumbal bölgede ağrı ve kasık bölgesinden üst bacaktan uyluk bölgesine doğru yayılan ağrı ve yanma hisleri görülür. Genital bölgede yanma, ağrı ve hissizlik olabilmektedir.
* L2-L3 seviyesinde bir herniasyon gelişirse ön kasık bölgesinde yanma, hissizlik ve ağrı hisleri ortaya çıkar. Tibia'da ağrı hissi cinsel bölgelerde ve anüste problemler yaşanabilir.
* L3-L4 seviyesinde bir herniasyon gelişirse kalça ekleminde harekete bağlı olarak ağrı görülebilir ve harekete bağlı olmayarak hissizlik görülebilir. Uyluğun üst bölgesinde ağrı ve hissizlik gözükebilir. Patellanın anterior bölgesinde (patella içi hissiyat olarak) ağrı gözükebilir ve patellanın medial kısmında hissizlik gözükebilir. Tibianın ön ve patella altı bölgesinde sertlik ve ağrı görülebilir.
* L3-L4 herniasyonu için bir paragraf daha açmak gerekir çünkü L3 diskinin kaymasına bağlı olarak spondilolistezis görülebilir. Spondilolistezis aynı semptomları gösterse de ağrı ve bulgular daha fazla ön plana çıkar.
* L4-L5 seviyesinde bir herniasyon gelişirse femoral ve siyatik sinir etkilenimine sebep olur. Bu etkilenimin vücudumuza yansıması, tüm alt ekstremitede, patella arkasında medial kısımda, gluteal bölge ağırlıklı hissizlik ve yanmalarla kendini gösterir. Aynı zamanda düşük ayak ve tüm alt ekstremitede güçsüzlük, hissizlik olarak görülebilir. Bu yan etkiler yürüme bozukluğuna sebep olur.
* L5-S1 seviyesinde bir herniasyon gelişirse lumbal bölgenin infrerioruna doğru ağrı hissi,gastrolarda sertlik, patellada ağrı veya yanma, kalkaneus çevresinde ağrı veya yanma, alt ekstremitede hissizlik, bacaklarda ağırlaşma hissiyatı, yürümede zorluk, düşük ayak ve sfinkter kontrolünün azalması veya yitirilmesi görülebilir.
Lumbal Disk Hernilerinde Amaçlar
* Herniasyona bağlı spazmları gidermek.
* Diskin maruz kaldığı eksternal kuvvetleri azaltmak.
* Disk mobilitesini artırmak (eğer hipermobiliteye bağlı ise stabilizasyonu arttırmak).
* Çevre kasları kuvvetlendirmek ve optimal uzunluğu kazandırmak .
* Herniasyonun verdiği yürüme anomalileri gibi etkileri ortadan kaldırmak.
* Hastanın postürünü düzeltmek.
* Hastaya günlük yaşam eğitimi kazandırmak.
Lumbal Disk Hernilerinde Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
* Germe egzersizleri
* Mobilizasyon
* Manuel terapi
* Sıcak uygulama ajanları
* Yoga, klinik pilates, elektroterapi
- Derleyen: Fzt. Yarkın Kınacı