Poliomyelit (Polio sekeli)

Polio, ya da tam adıyla "poliomiyelit," akut viral bir enfeksiyon hastalığıdır. Poliovirüs, hastalığın etkenidir ve merkezi sinir sistemine (özellikle omurilik ve beyin sapına) zarar vererek kas güçsüzlüğü, felç ve bazen ölümle sonuçlanabilir. Poliovirüs, genellikle ağız yoluyla bulaşır ve virüs, gastrointestinal sistemde çoğalırken sinir sistemine geçebilir. Erken aşamalarda hastalık çoğunlukla hafif belirtilerle seyrederken, ilerleyen vakalarda kalıcı nörolojik hasarlar ortaya çıkabilir.

Poliovirüs Bulaşma Yolu

Poliovirüs, Picornaviridae familyasına ait bir Enterovirüs türüdür. İnsanlar, poliovirüsün tek doğal rezervuarıdır, yani sadece insanlarda bulunur ve diğer hayvanlar bu virüsü taşımaz. Enfeksiyon genellikle kirli su ve gıdalar yoluyla yayılır; dolayısıyla hijyen eksiklikleri ve kötü sanitasyon poliovirüsün yayılmasında önemli bir rol oynar.

Polio, genellikle oral-fekal yol ile bulaşır. Yani enfekte kişinin dışkısı, suya veya gıdalara karışarak sağlıklı bireyleri enfekte edebilir. Ayrıca damlacık yoluyla da bulaşma mümkündür, ancak bu daha az yaygındır.

Kalıcı Sekeller ve Post-Polio Sendromu

Polio geçiren bireylerde, akut enfeksiyonun ardından kalıcı sekeller (hastalığın sonrasındaki kalıcı etkiler) gelişebilir. Bu sekeller, etkilenen kaslarda güçsüzlük, deformasyonlar ve motor becerilerde bozukluklara neden olabilir.

A) Motor Nöron Hasarı ve Kas Atrofisi : Poliovirüsün motor nöronları hasara uğratması, kasların sinirsel uyarı alamamasına yol açar. Sonuçta, bu kaslar atrofik hale gelir (kütleşme ve zayıflama). Kas atrofisi, hareket kısıtlamalarına ve güçsüzlüğe yol açar. Atrofik kaslar genellikle normal fonksiyonlarını kaybeder ve bireyde günlük aktivitelerde zorluklar ortaya çıkar.

B) Deformiteler ve Kontraktürler : Kaslar zayıfladıkça ve atrofik hale geldikçe, eklemlerde deformiteler (örneğin, bacaklarda kavislilik, eklem açılarının değişmesi) meydana gelebilir.Ayrıca, kasların uzun süreli zayıflığı nedeniyle eklemdeki hareket açıklığının sınırlanmasına neden olan kontraktürler gelişebilir. Örneğin, diz ve ayak bileği eklemleri, fleksiyon pozisyonunda sabit kalabilir.

Eklemlerdeki bu hareket sınırlamaları, genellikle yürüyüş bozuklukları, yavaş ve zor hareket etme gibi sorunlara yol açar.

C) Denge Problemleri ve Yürüyüş Bozuklukları :Poliomyelit nedeniyle kaslarda zayıflık ve felç gelişmesi, özellikle alt ekstremitelerde yürüyüş ve denge problemlerine yol açar.Bacak kaslarının etkilenmesi, dengeyi sağlamak için gerekli olan kas tonusunun kaybolmasına neden olabilir. Bu da düşmelere, yürürken savrulmalara veya düzensiz adımlara yol açar.

Kritik Not: Topallama ve zorlanmış yürüyüş, genellikle kas zayıflığı ve kontraktürlerin sonucu olarak gelişir.

D) Solunum Problemleri : Akut polio vakalarında, solunum kaslarının felç olması, ventilasyon yetmezliğine ve mekanik ventilasyon gereksinimine neden olabilir.Kalıcı solunum sorunları, düşük solunum kapasitesi, yavaş solunum hızı ve yorgunluk ile kendini gösterebilir. Bireyler, solunum kaslarını güçlendirmeyi gerektiren fizyoterapi tedavilerine ihtiyaç duyabilirler.

Post-Polio Sendromu

Polio geçiren kişilerin yıllar sonra (genellikle 30-40 yıl sonra) deneyimleyebileceği bir durumdur. Bu sendrom, daha önce etkilenen kaslarda zayıflık, ağrı, yorgunluk ve kas atrofisini içerir. Bu, polio enfeksiyonunun geçici etkilerinin ilerleyen yıllarda kötüleşmesi olarak tanımlanabilir.

Poliomyelit'in Fiziksel Semptomları

Poliomyelit (polio), merkezi sinir sistemine (özellikle omurilik ve beyin sapı) zarar vererek motor fonksiyonları etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Poliovirüs, motor nöronları enfekte ederek, kaslara sinyal ileten yolları bozar. Sonuç olarak, hastalığın akut döneminde ve sonrasında kalıcı fiziksel sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar genellikle kas zayıflığı, felç, deformite ve kas-iskelet sistemi disfonksiyonları şeklinde kendini gösterir.

1) Akut Polio Dönemi (Enfeksiyonun erken aşamaları) : Poliomiyelit enfeksiyonunun akut evresinde virüs sinir sistemine zarar verir ve bu durum, kas fonksiyonlarını doğrudan etkiler.

A) Kas Güçsüzlüğü (Flaccid Paraliz)

Flaccid paralizi veya "gevşek felç," poliovirüsün motor nöronları etkileyerek kaslara iletilen sinyallerin bozulması sonucu meydana gelir. Bu durum, kasların güçsüzleşmesine ve kasılmamasına neden olur.

Genellikle, bacaklar en fazla etkilenen bölgelerdir, ancak kollar ve diğer vücut bölgeleri de etkilenebilir.

Solunum kasları (örneğin diyafram) etkilendiğinde, solunum yetersizliği ve mekanik ventilasyon gerekliliği ortaya çıkabilir.

B) Asimetrik Kas Zayıflığı

Polio genellikle asimetrik paraliz ile karakterizedir, yani vücudun bir tarafı diğerine göre daha fazla etkilenebilir. Bununla birlikte, bazı vakalarda kas zayıflığı daha geniş bir alanı kapsayabilir.

C) Ağrı ve Spazmlar

Kaslarda ağrı, spazmlar ve kasılmalar sıkça görülebilir. Bu durum, kasların sinirsel uyaranları düzgün şekilde almadığından ya da çevresel etkenlere tepki veremediğinden kaynaklanır.